Jean de La Fontaine'den Profesyonel Masallar

Bir yanda yüz tane dükkan açmış, üç beş kek, çikolata, sos yapmış, birkaç kahve paketlemiş bir şirket.  Diğer yanda yeni ağına düşürdüğü cahil sermayedarlardan para devşirme peşindeki yaşlı bir kurt.  Çekilmiş bir reklam filmi. Anlayacağınız tüm sermaye bu kadar. Başarısızlığı tecilli kurt  bir TV kanalında uluslararası marka olma üzerine ahkam kesiyor. Söyleşi program yöneticisine önceden şirket tarafından verilmiş yönlendirmeli sorularla ilerliyor. Sunucu, doğal olarak ''Bu açılımı hangi sermayeyle, hangi kadroyla, hangi vizyonla, hangi iş planıyla başaracaksınız?''  sorularını hiç gündeme getirmiyor...

Geçmiş tanıklıklarımdan, uluslararası veya küresel marka olma söyleminin şirket ortaklarını, çalışanlarını ve devleti kandırarak küp doldurmanın klasik yöntemlerinden biri haline geldiğini çok iyi biliyorum. Bugün hangi aile şirketinin kapısından girseniz, eline bir dünya haritası tutuşturmuş, küresel marka söylevleri veren yöneticilerle karşılaşırsınız. Akıl ve öngörüden yoksun, birer aldatmacadan ibaret bu planları dillendirenlerin amacı ne yazık ki, uzun erimli stratejilerle, yaratıcılıkla, sermaye gücüyle desteklenmiş küresel markalar yaratmak değil. Bu soytarıların amacı; günü, ayı ,yılı geçiştirerek servete servet katmayı olabildiğince sürdürülebilir kılmak. Nitekim bu profesyonel gösteri ustaları geçmişte söyledikleriyle gerçekleştirdikleri arasındaki tutarlılığın, geçmiş belleğinden yoksun ilkel iş kültürünce sorgulanmayacağını  çok iyi biliyorlar. Bazılarının yıllarca aynı şirkette kalarak, bazılarının şirket şirket gezerek pazarladıkları bu ütopyalar şimdiden on milyarlarca dolar tutarındaki ülke kaynağını çoktan buharlaştırdı heba etti. 

Sorunun ekonomi yönetimi kısmına baktığımızda yine benzer bir resimle karşılaşıyoruz.  Devlet, Turquality olarak adlandırdığı bir  programı çerçevesinde markalaşma potansiyeli olan firmalara yüz milyonlarca dolar fon aktarıyor. Ne var ki, dünyada devlet destekli ilk ve tek markalaşma programı olarak adlandırılan proje bırakın küresel marka yaratmayı bir küresel marka adayı bile yaratabilmiş değil. Ama devlet küreselleşme potansiyeli bulunmayan yüzlerce markaya fon aktarmaya devam ediyor. Ve kimsenin aklına ''bir kısmı 12 yıldır desteklenen bu markalar neden küreselleşemediler?'' sorusunu sormak gelmiyor. 

Türk ekonomisinin küresel markalar yaratamamasının  nedeni  ne sermaye ne de ülke kaynaklarının yetersizliği. Öyle ki yasa dışı yollardan illegal servet yapmış siyasiler ve kimliğini açıklamak istemeyen sermaye sahipleri hariç, bilinen en az 44 adet dolar milyarderimiz var. Birikmiş bu sermayenin yanı sıra başarı şansı yüksek iş planları ve iş modelleri için küresel finans sisteminden ciddi kaynak sağlamak her zaman olası. Sorun, sermayedarın ve siyasetçilerin günü kurtarmak ve olası en kısa zamanda servetlerine servet katmaya odaklanmaları.  Sözde girişimciler birikimlerini küresel marka yaratma projeleri yerine gayrimenkule, özelleştirmelerden devşirilecek istikrarlı gelire (Tüpraş),  İsviçre bankalarına veya Panama gibi ülkelerdeki offshore hesaplara kanalize ediyorlar.Oysa küresel rekabette sürdürülebilir başarının yolu;  fasonculuktan, taklitçilikten, ülkeden servet kaçırmaktan değil, küresel markalar yaratmaktan geçiyor.  

Not.

Linkedin ; Facebook, Twitter gibi sosyal medya mecralarından biri. 400 milyondan fazla kullanıcıya sahip. Linkedin'in diğer sosyal medya mecralarından ayıran;  çalışanları, iş arayanları, işverenleri, profesyonelleri ve konuyla ilgili akademisyenleri küresel düzlemde buluşturan bir mecra olarak tasarlanmış olması. Bu yapısıyla linkedin kullanıcılarına iş dünyasındaki sorunların, çözüm yollarının  tartışılması, düşünce, öneri ve saptamaların paylaşılması bağlamlarında geniş olanaklar sunuyor. Ancak şaşırtıcı olan, bu fırsatın Türk kullanıcılar tarafından yeterince değerlendirilmemesi. Yönetenin, yönetilenin çok değerli edinim gözlem ve düşüncelerini paylaşmaktan kaçınarak bu düzlemi itibar ve kişisel çıkar peşinde koşan bir avuç profesyonele bırakması.  Oysa bugün övgü, takdir yalakalıktan çok yapıcı, ufuk açıcı  eleştirel öneri ve düşüncelere gereksinimimiz var.  Gündeme getirilmeyen sorunlara çözüm üretmenin olanaksızlığını hiç aklımızdan çıkarmamalıyız.