Ya Ruh Hastasıysa?

Erich Fromm, İnsandaki Yıkıcılığın Kökenleri adlı 2 ciltlik eserinde Hitler'in kapsamlı ruh çözümlemesini yaptıktan sonra bu analizin gerekçelerini şöyle açıklar.

''Hitlerin karakteriyle ilgili olarak yaptığım çözümlememin amaçlarından biri; insanların olası Hitler'leri geçek yüzlerini göstermeden önce tanımalarına engel olan yanılgıları ortaya koymaktı. Bu yanılgı, yıkıcı insanın şeytan gibi davranması, hiçbir olumlu niteliklere sahip olmaması, uzaktan bakılınca bile yıkıcılıklarının anlaşılacağı inancından kaynaklanır. Oysa ruhsal çözümlemeler yıkıcı kişilerin genellikle nazik, gönül alıcı, ailesini, çocukları, havanları seven birer kişi kisvesine büründüğünü açıkça ortaya koyar. Onlar genellikle vatanseverlikten, iyilikten söz eden kişilerdir. Gerçekten de, doğuştan ''ahlaksal alıklar'' dışında iyi niyet ve incelikten kesinkes yoksun bir insan yoktur. Bu nedenlerle kötü insanların kolayca tanınabileceğine dayalı varsayım büyük bir risk yaratmaktadır çünkü kötü insanlar yıkıcılıklarını dışa vurmadan tanınamazlar. Yıkıcı kişilikli insanlar tehlikeli olacak kadar kalabalıktırlar. Elbette her yıkıcı Hitler olamaz. Ama unutulmamalıdır ki, Hitler bir dahi değildi, sahip olduğu yetkinlik eşsiz bir nitelik taşımıyordu. Eşsiz olan onun yükselmesine ortam oluşturan toplumsal siyasal koşullardı; tarihsel anları gelip çatarsa ortaya çıkma potansiyeli taşıyan yüzlerce Hitler aramızda yaşamaktadır.''

İnsanlık tarihi, zor kullanarak ya da seçimle gücü ele geçiren bozuk kişilikli siyasetçilerin yol açtığı felaketlerle doludur. Bu nedenle demokrasilerde bir erkin diğerine üstünlük kurmasını engelleyen denge denetleme sistemleri; ülkeleri yıkıcı kişilik özeliklerine sahip siyasetçilerin yol açacağı felaketlerden korumak açısından yaşamsal bir öneme sahiptir.   

Ne var ki,  demokrasinin kurumsallaşmadığı ülkeler, gücün anayasa ya da yasalarla sınırlandırılması durumunda bile gücün kötüye kullanılmasını engelleyememektedir.  Bugün az gelişmiş veya Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler olası yeni Hitler'lerin yol açacağı zulme karşı anayasal ve yasal  koruma mekanizmalarından yoksundur.  Demokrasinin tüm kurumlarıyla, kalıcı bır şekilde inşa edildiği günlerin biran önce ulaşma dileğiyle....